Je was de vleesgeworden nuchterheid, de man met de markante uitspraken, one-liners zouden we het nu noemen. De persoon die precies wist wat hij wil en daar ook voor ging. De enige in zijn sport die geen angst had om angst te tonen, die niet bang was om de ongebaande paden te betreden, die de dingen anders deed als dat beter leek, niet om maar anders te zijn….

Gisteren stierf Niki Lauda en daarmee ontvalt ons een icoon van de 70-er en 80-er jaren. En ook van de 90-er jaren en van de eerste 2 decennia van deze eeuw. De Oostenrijker was niet alleen beroemd binnen de racerij maar ook ver daarbuiten, als eerste in zijn vak. De Fangio’s, de Clarks, de Stewarts, vooral racefans zullen ze gekend hebben. Maar Lauda? Ook de totale nitwits op autosportgebied wisten meteen wie dat was.

En waarom? Geen idee eigenlijk. Je hoort natuurlijk de verhalen over het ontbrekende oor, het gezicht, het vrijwillig opgeven van de wereldtitel. Maar dat was in 1976 terwijl Lauda daarvoor al een legende was geworden. De gebeurtenissen van 76 en daarna droegen alleen maar bij aan de mythevorming.

Niki Lauda had altijd doelen en grootse ideeën. En op een zakelijke manier keek hij wat hij nodig had. Een schooldiploma was nodig om verder te komen. Dus om dat snel voor elkaar te krijgen werd er een vervalst.

De racerij leek ‘m wel interessant. Hoe krijg je dat snel voor elkaar? Met sponsors uiteraard maar een lening bij de bank werkt veel sneller en is wel zo duidelijk. En als de wagen slecht is, gewoon zeggen tegen de engineers en de teamleiding, want er omheen draaien levert je niks op.

Maar wat doe je als het geld op is, de schulden hoog zijn en de vooruitzichten slecht zijn? Je aanbieden bij een team wat zijn beste jaren achter zich heeft liggen en je eigen ideeën er doorheen bluffen. Waarmee je zodanig opvalt dat je een telefoontje van Ferrari krijgt, weliswaar niet Enzo zelf maar een Monte zo-en-zo en daarmee waren de geldzorgen verleden tijd en konden de banken afbetaald worden.

De ongebruikelijke opmars van Lauda was opvallend maar of dat nou de verklaring was dat hij wereldberoemd werd? Geen idee. Hoe spectaculair zijn gang naar de top was, zo verbluffend was zijn aanpak van de race zelf: “het liefst zo langzaam mogelijk winnen, een voorsprong van 30 seconden is niet nodig, met 3 seconden krijg ik hetzelfde aantal punten”.

Zelf zei hij erover dat het wellicht de naam was die ‘m beroemd maakte. “Als ik Poldi Huber had geheten was het misschien heel anders gegaan”. Ik denk eerder dat het een uitspraak als deze was die ‘m bij het grote publiek deed opvallen.

Het wereldkampioenschap gaf hem al de status van onsterfelijke maar de gebeurtenissen van 1 augustus 1976 op de Nürburgring bevestigden die status. Hij had na die crash eigenlijk alleen maar de optie te sterven maar op wilskracht bleef hij bij ons. “Ik richtte me erop niet in te slapen, hoezeer ik dat ook wilde. Als ik wakker bleef overleefde ik.” Lauda deed het doen voorkomen alsof het een strategie was, een methodiek. Misschien was dat het ook wel voor hem maar hij besefte heel goed dat hij door het oog van de naald was gekropen. In dat licht was het ook heel logisch dat hij later dat jaar besloot zich terug te trekken uit de zondvloed van Fuji en de wereldtitel aan James Hunt te laten. Dat hij überhaupt aanwezig was op Fuji (en daarvoor op Watkins Glen, Mosport en Monza) was eigenlijk al onmogelijk.

Voor Lauda was niets onmogelijk, hij nam de pijn voor lief en ging door. Maar op Fuji kwam hij een grens tegen waar hij niet meer over wilde. En hij gaf dat plompverloren toe.

Het tekende de mens Lauda: iemand die overal vol voor ging maar ook wist dat hart, ziel en hoofd het allemaal moeten willen, anders wordt het niets.

Zo merkte hij 3 jaar later dat hij zich niet meer kon motiveren en zo stopte hij in Canada, tijdens de eerste training, abrupt met racen. “Het gevoel niet op mijn plaats te zijn was vreselijk.” Hij vertrok met de uitspraak “ik heb geen zin meer in rondjes rijden”. Het zou ‘m nog lang nagedragen worden.

Vliegen werd de volgende passie en Niki zette met veel bombarie Lauda Air op. Maar die bombarie kwam vooral van de buitenwereld die heel veel belangstelling had voor de autocoureur. De vliegmaatschappij was ook interessant maar stiekem ook weer niet.

Na 2 jaar kwakkelen met het vliegen deed Niki een test met een McLaren en daarmee begon het weer te kriebelen. In 1982 deed Lauda weer mee en hij begon meteen met een actie die de Formule 1 op zijn grondvesten deed schudden door de beroemde coureursstaking van Kyalami te organiseren. Niki zag de nodige gebreken aan de rechten voor coureurs en hij stelde dat meteen aan de kaak, op de directe wijze die men inmiddels van ‘m gewend was. En hij won van de organisatoren en sleepte er een verbeterde regeling uit.

En hij won ook weer op de baan. In 1984 behaalde hij zijn 3^e en laatste wereldtitel om er vervolgens in 1985 mee op te houden. Ditmaal voorgoed. De luchtvaart lonkte definitief.

Lauda Air nam een grote vlucht in die jaren. Niki bestuurde zijn bedrijf en zijn vliegtuigen zoals hij in de racerij te werk ging. Fout gemaakt? Schuldvraag niet interessant, uitzoeken wat er fout ging, verbeteren, klaar. Alleen als iemand niet in staat was een fout te erkennen werden de duimschroeven aangedraaid.

Zo was daar de ramp met de Mozart, een Boeing 767 van Lauda Air, die in 1991 in Thailand neerstortte. Lauda wilde kostte wat het kost vaststellen wat de oorzaak was en al gauw kwam een structurele fout aan de straalmotor in beeld, de motor bleek in volle vlucht in de achteruit te zijn gegaan. Volgens Boeing was de fout beheersbaar, Lauda wilde onderzoek. Op een gegeven moment was de Oostenrijker het zat, dreigde een persconferentie bijeen te roepen om een plan te ontvouwen waarin hij met een Boeing wilde opstijgen, samen met de engineers van Boeing om dan in volle vlucht de achteruit in te schakelen. “Dan zien we wel of dat ding blijft vliegen”. Boeing had geen keus, liet onderzoek en simulaties doen die unaniem uitwezen dat de fout helemaal niet beheersbaar was. Alle Boeing 767 werden teruggeroepen voor aanpassing.

Lauda zou Lauda Air later verkopen en daarna nog twee maatschappijen oprichten.

Daarnaast bleef Niki de racerij trouw, als adviseur bij Ferrari, teamchef bij Jaguar en de laatste jaren als adviseur bij Mercedes. Hij bleef altijd in beeld, met rode pet en al, en liet iedereen weten hoe hij over de zaken dacht. Hij had geen verborgen agenda.

Niki Lauda is niet meer. Maar Niki Lauda zal nooit vergeten worden. Elke sport heeft een superkampioen die iedereen kent: bij het wielrennen was het Merkx, voetbal had Cruijff, boksen had Ali en bij de autosport was het Lauda.

Goodbye