Ik was niet van plan naar Le Mans te gaan dit jaar. Goed, het was het 100-jarig jubileum maar je kunt niet overal naar toe. Daarbij zat het verlies van de kaarten en het geld van 2020 me nog hoog. Corona en een al-dan-niet per ongeluk verzuim van kaartenboer Ticket & Travel om de trip aan te melden bij het garantiefonds voor faillissementen zaten me nog steeds hoog. Daarbij zat het me ook dwars dat ik destijds mensen heb moeten teleurstellen. Maar hoe ik ook van plan was niet te gaan, Le Mans bleek andere plannen met mij te hebben….

Op 29 mei werd ik door één van mijn mederedacteuren er op gewezen dat er een direct message op twitter was binnen gekomen van Eve Hewitt. “Even denken, kennen we die?” dacht ik nog. Maar al snel ging er een bel rinkelen. Drie dagen eerder had Midweek Motorsport, oftewel John Hindhaugh van Radio Le Mans, luisteraars gevraagd naar de grootste prestatie in 100 jaar Le Mans. En bij zo’n vraag gaan mijn hersenen meteen ratelen.

Al gauw kwam ik op de onwaarschijnlijke gebeurtenissen in 1977, met Jacky Ickx, Jürgen Barth en Hurley Haywood in de hoofdrol.

Ickx reed mee met Barth en Haywood nadat zijn eigen wagen al vroeg was uitgevallen. Haywood moest ook al in het eerste uur naar de kant om de benzinepomp te wisselen. Uitgangspunt was een 40^e positie met meer dan 10 ronden achterstand. Porsche had Ickx die alles op alles zette. Verloren hadden ze toch al dus er was niets te verliezen. Barth deed zijn ronden en lette daarbij heel goed op dat hij zuinig op het materiaal was. En Haywood zorgde ervoor dat hij naar eigen zeggen, “die andere twee niet in de weg liep”. Gelukje was dat Renault op zaterdagavond alvast de overwinning ging vieren. En steken liet vallen….

Ickx werkte ronde na ronde de achterstand weg, ondertussen viel er een Renault uit, een tweede had problemen. En in de vroege ochtend was daar ook het einde van de leider. De Renault die lang aan de kant had gestaan kreeg het sein vol in de aanval te gaan…en blies de motor op…

De Porsche was vanuit kansloze positie naar de leiding gereden. Ickx had zijn maximale tijd erop zitten en liet het verder over aan Barth en Haywood. De voorsprong was met 17 ronden enorm. Maar het drama was nog niet compleet.

Iets meer dan een uur voor het einde meldde Haywood zich aan de pits. “De motor is er mee gestopt!”. De voorsprong is groot genoeg, maar om te winnen moet de wagen rijdend over de finish komen en moet hij minstens 2 ronden achter elkaar hebben afgelegd op een redelijke snelheid. Dat wordt moeilijk met een defecte motor.

Het blijkt een cilinderprobleem te zijn. De defecte cilinder wordt uitgeschakeld. Barth is technisch het beste onderlegd, weet precies hoe de motor in elkaar zit en zal de laatste twee ronden doen. Hij heeft een stopwatch aan het stuur geplakt zodat hij precies weet hoeveel tijd hij nog heeft. Niet te snel rijden, maar ook niet te langzaam. Een kwartier voor tijd gaat hij op pad en rijdt voorzichtig, rochelend en puffend de laatste ronden. En hij krijgt ‘m op tijd over de lijn, met 11 ronden voorsprong. Een finish precies uit het boekje van Porsche: 10 meter na de finish mag de wagen uit elkaar vallen….

Bovenstaande had ik verkort op Twitter gezet. Je kon er 2 toegangskaarten mee winnen. Maar ach, wanneer win ik nou wat?

En zo kwam ik erachter dat ik er wel voor kan kiezen om Le Mans over te slaan maar dat Le Mans soms ook jou kan kiezen. Het bericht van Eve Hewitt was duidelijk: “de door jou aangedragen Milestone is verkozen. Geef even je adres door, kunnen we de kaarten opsturen. En zo geschiedde. Gauw even Peter, de F1-quiz techneut, op de hoogte gesteld. Hij kon gelukkig ook.

Normaal gaan we met de trein, maar zo kort van tevoren zijn alle goedkope kaartjes weg en zit je met vliegtuigprijzen als er überhaupt nog wat te vinden is. Dus dat werd auto huren.

Dan het verblijf. Het was ticket-only. Alle campingplaatsen waren maanden geleden al uitverkocht. En omdat dit een bliksembezoekje zou worden, vrijdag heen, zaterdag en zondag de race en maandag terug, zou de gang naar een camping niet echt verstandig zijn. Vrijdag aankomen op een Le Mans camping betekent genoegen moeten nemen met de restjes, de plekjes die niemand wil, naast de wc’s of langs het pad daar naartoe. Of er is helemaal geen ruimte meer over en je wordt door het personeel een zwervend bestaan toebedeeld…

Dus ik mag op zoek naar alternatieven en zowaar vind ik daar nog een klein appartement in Arnage, op een half uurtje lopen van de toegangspoort van het circuit voor een redelijke prijs. In de Le Mans week is alles duur dus gauw boeken voordat het weg is.

All set. Ready to go. Eerst nog even afwachten of die kaartjes ook echt komen, dus alles annuleerbaar. Maar op 2 juni heb ik post uit Engeland…

In de week voorafgaand aan de 24 uur komen de beelden binnen. Van de technische keuring in het centrum, de testritten, het vullen van de campings, de trainingen en kwalificaties. We moeten het dit keer allemaal missen want op korte termijn is een week vrij niet te regelen. De vrijdag en de maandag rond het weekend was al moeilijk. Maar wat zou het? Dit bezoek aan de 24 uur is een cadeautje!

Vrijdagochtend op pad. Het voelt toch een beetje vreemd. Normaal is dit de dag van de pitwalk, en hèt moment waarop je de kans hebt om de paddock in te sneaken hoewel figuren als Rob Bruijgoms dat op elke willekeurige dag lijkt te lukken. Het is de dag van de parade in de stad. Het is de dag van Mad Friday, de dag dat de bezitters van ongewone auto’s hun eigendommen laten zien aan iedereen die dat wil, op-en-om het circuit. Maar wij zitten een dagje in de auto. En in Parijs is het wel duidelijk dat er meer mensen op pad gaan….

Maar goed, rond 16:30 komen we aan in Arnage alwaar we gauw de boodschappen doen voor het weekend. Bij het uitkomen van de winkel worden we geconfronteerd met de deelnemers aan Mad Friday. Er staat een file door het hele dorp. De straat is omzoomd met cafe’s alwaar vooral Britten hebben plaatsgenomen die het uitjoelen zodra iemand de motor even lekker hoog in de toeren jaagt.

Allemaal leuk, maar daardoor doen we over de laatste kilometer een vol uur.

Bij het appartement worden we begroet door een hele aardige dame. Omdat ik wat vragen per mail in het Frans had gesteld denkt ze waarschijnlijk dat ik vloeiend Frans spreek dus er komt rap de ene na de andere aanwijzing en toelichting uit, afgewisseld met een aanstekelijke lach. Ik moet toch af en toe reageren in het Frans, doorspekt met enkele Engelse woorden.

Ze maakt in elk geval duidelijk dat we niet schoon hoeven te maken. “Le weekend, c’est pour la course! Pas de menage!” En met die woorden laden we de auto uit en gaan we even een potje koken.

Na het eten gaan we nog gauw een rondje wandelen, eerst in Arnage waar de gekte nog niet voorbij is. Nog steeds hoog in de toeren hangende motoren, nog steeds veel gejoel, gezellige drukte. Helaas is er geen plek op het terras. Dan maar doorwandelen naar het circuit waar we nog het staartje meepakken van de presentatie van een aantal prachtige machines en sommige van hun berijders die de afgelopen 100 jaar geschiedenis hebben geschreven op La Sarthe. Het kaartje van Radio Le Mans wordt zonder problemen gescand! Dank je wel Eve!

Met het bezoeken van enkele bekende plekjes en het bekijken van een paar kraampjes met hebbedingetjes, valt de avond en wordt het tijd om te gaan slapen. De komende 48 uur worden vermoeiend. Het feestgedruis op de campings laten we links en rechts liggen. Niet dit jaar….

Zaterdagochtend. OK, we hebben nog lange tijd voordat de race start maar toch zijn we er vroeg uit. Even vers brood halen voor 2 dagen bij de bakker. Ons adres is gelegen aan de Route de Ruaudin, de weg van Camping Beausejour naar de bakker in Arnage,  het is dus druk, en de terugweg uiteraard ook. Dus beter maar even lopen. Laverend tussen al het fileverkeer vinden we onze weg naar de bakker en kopen ons brood. Ik zie ook nog een paar prachtig opgemaakte macarons liggen. Idee voor maandag, om mee naar huis te nemen.

Op de terugweg lopen we langs de markt en dan denk ik “Typisch Frankrijk, het is Le Mans week, de hele straat staat vol met idioten die met hun Ferrari, of Bentley, of Jaguar, of wat voor exotische wagen dan ook hun boodschappen aan het halen zijn. Er is iets bijzonders aan de hand maar een Franse markt gaat gewoon altijd door. Tussen de groentekraam en de worst – en kaaskraam staat een kledingverkoper met prachtige truien met patronen waar mijn vrouw gek op is. “Quelle taille?”. “C’est pour tout taille!” “Oui??!!” “Mais bien sur!” En op de gok koop ik de mooiste trui van de kraam.

Thuis even gauw eten, broodje smeren en wegwezen. Dat de race pas om 16:00 begint hoeft niet te betekenen dat je er niet vroeg bij hoeft te zijn.

Aangekomen op het circuit bekruipt toch al gauw de vraag: “waar te beginnen?”. Juist omdat we geen tribunekaart hebben is er keuze te over. Nemen we plaats op het beton bij start-finish? Blijven we bij de Ford chicane? Wandelen we naar de Porsche Curves, Dunlop Bridge, Esses of Tertre Rouge? Of met de bus naar de bocht van Arnage of die van Mulsanne? Of genieten van de sfeer in La Village?

We proberen het bijna allemaal: we lopen eerst langs de Village en vergapen ons aan alle mooie spullen die te koop worden aangeboden, ondertussen pakken we even een koffie mee. Zullen we nog vaak genoeg nodig hebben. Ook gelijk even poseren bij de Jaguar van Jan Lammers.

Daarna een kijkje nemen bij Dunlop, het begint al aardig vol te lopen. De Porsche race bekijken we bij de Esses om vervolgens bij Tertre Rouge de parade van historische winnaars te bekijken.

Na de Porsche race wordt het wachten op de start. Tegen-beter-weten-in gaan we toch naar start-finish. En inderdaad, elke ingang naar de betonranden tussen baan en tribune puilt al uit. Dus wat nu? Na een kwartiertje naar één van de vele grote schermen te hebben gestaard besluiten we het dan toch nog één keer te proberen, en zowaar, aan het einde (of is het het begin?) van het rechte stuk kunnen we ons er nog tussen persen. We staan oog-in-oog met de crews van de nummer 58 tot en met 62 van de kwalificatie, dus 4 GT’s en een hypercar.

Wat? Ja, de Jota Porsche had te kampen met pech tijdens de kwalificaties en zette daarom alleen een langzaam rondje neer waarmee hij alleen 2 GT’s achter zich hield. Geluk bij een ongeluk voor ons. De rest van de startceremonie kunnen we weer op een ander groot scherm volgen.

Tijdens de startceremonie wordt er veel moois getoond. Le Mans speaker Bruno Van Styck loopt langs het veld en maakt bij elke wagen een praatje. Ondertussen wordt het achterveld vermaakt met een gekuiste minicabaret voorstelling Moulin Rouge stijl, compleet met mini Eifeltoren. En het GR team laat zijn mascottes, 2 maal een T-Rex, ook een voorstelling geven.

Bruno komt steeds dichterbij en tegen de tijd dat hij bij ons komt beginnen een paar heren achter ons wat te brullen. Achter af bleken ze luidkeels “Charles” te schreeuwen want in het kielzog van Bruno blijkt Charles Leclerc te zijn meegelopen. Zou de Formule 1 coureur aan het solliciteren zijn?

Iedereen gepresenteerd en daarmee kan Tom Kristensen als recordwinnaar met de Walker et Chenard, de winnende wagen van 1923, met de winnaarstrofee vanaf Dunlop naar het podium rijden om deze daar in afwachting van de winnaar te plaatsen.

De fanfare komt eraan, het wordt tijd voor het volkslied, gevolgd door de fly-by van de Brigade de France, oftewel het stuntteam van de luchtmacht. En alsof dat nog niet genoeg is komen er ook nog 3 helicopters voorbij. Vanuit een wordt er een lijn uitgeworpen waarlangs een marinier met de Franse vlag afdaalt.

De marinier hoeft niet lang te zoeken naar de starter van dienst, want dat is de vroegere NBA-ster LeBron James en die torent boven iedereen uit.

Zodra LeBron de vlag heeft mag hij het startsein gaan geven. De coureurs zijn ingestapt, verder heeft iedereen de baan verlaten. James heeft duidelijk het “Ladies and Gentlemen, start your engines” door Google Translate gehaald en daarbij ook geluisterd naar de uitspraak. In perfect Frans geeft hij het startsein en zwaait met de vlag, waarop de wagens om 15:50 zichzelf op gang trekken. Om 16:00 zullen ze terug zijn en dan zal de start officieel gegeven worden.

De Glickenhaus 709 is er echter niet bij. Door een olielek kon deze niet op tijd op de grid aanwezig zijn en dus start de Amerikaanse deelnemer vanuit de pits, wat geheel volgens de regels een ronde achterstand oplevert.

Tijdsens de opwarmronde is duidelijk te zien dat het vanaf Tertre Rouge tot bij Arnage vochtig is als gevolg van een fikse regenbui tijdens de Porsche race. Het is niet nat genoeg voor regenbanden maar op slicks kan dit tricky zijn.

Tegen 16:00 rolt het veld netjes opgelijnd door de Ford chicane. Le Bron James zwaait nog een keer met de vlag. De Ferrari’s zoeven het rechte stuk op gevolgd door suisende Toyota’s en Porsches. De Cadillacs brullen, de LMP2’s krijsen, de GT’s schreeuwen. On-top-of-it-all maakt de Chevy Camaro die als cadeautje van NASCAR deelneemt aan de race, dreunende herrie. Nu is het er maar eentje, stel dat je er 39 voorbij laat komen zoals bij elke NASCAR race.

De vraag of de nattigheid ellende oplevert wordt al snel beantwoord als Jack Aitken zijn Cadillac bij de Daytona chicane in de muur zet. De Brit kan de pits halen alwaar er gerepareerd wordt. Na meer dan een uur repareren en 17 ronden achterstand gaat hij weer op pad…..

Omdat er nog meer wagens op hun toet zijn gegaan mag de pacecar meteen uitrukken. De rommel wordt opgeruimd en dan komt meteen de ingewikkelde herschikking van het veld om de hoek kijken.

Vanwege de lengte van het circuit moeten er 3 pacecars rijden die elk een deel van het veld oppakken. Voorheen lieten die het veld dan tegelijkertijd weer los maar dit jaar heeft de organisatie besloten dat aan het einde van de gele vlag, als alles opgeruimd is, de 3 groepen worden gebundeld. Daar bovenop wordt het veld dan ook nog eens gegroepeerd naar klasse. Dus alle hypercars vooraan, dan de LMP2’s en als laatste de GT’s. De NASCAR valt overal buiten maar wordt voor het gemak bij de GT’s gevoegd.

Eenieder weet: “dit gaat onnodig lang duren”. En dat gebeurt dan ook. Volgend jaar maar weer 3 pacecars en gewoon iedereen tegelijkertijd loslaten ongeacht klasse?

Het is in elk geval een gelukje voor de Jota Porsche die zonder zichzelf door de GT’s en de LMP2’s te hoeven worstelen, zich bij de andere hypercars kan voegen.

Na ruim een half uur wordt de race vrijgegeven. De Toyota’s, Ferrari’s en Porsches voeren de boventoon. Cadillac neemt een zo te zien afwachtende houding, net als Peugeot. Glickenhaus blijft bij maar voor de Vanwall ligt het tempo te hoog.

En zo is het spektakel begonnen. Na een uurtje rond start-finish te hebben gekeken begint de grote rondgang. Iedereen wandelt naar een andere plek om de race te bekijken of gaat wat drinken in La Village. Inmiddels heeft JOTA met hun privé-Porsche de leiding overgenomen, in recordtijd van de laatste naar de eerste plaats.

Het is goed warm, broeierig ook. Op Radio Le Mans wordt er al gesproken over onweersbuien die in de buurt zijn. Op Le Mans is dat gezien de lengte van de baan altijd een extra risico.

Tegen 20:00 begint het te regenen bij Arnage. We zien op de beelden dat er een Glickenhaus stilstaat aan het begin van de Porsche Curves. In de herhaling zien we dat deze spint, naar de kant gaat, rakelings wordt gemist door een Porsche GT terwijl in de achtergrond de Cadillac van Dixon een pas-de-deux maakt met een andere Porsche GT. Oftewel puinhoop.

Wij staan een kilometer of wat verder maar het duurt wel een minuut of 5 voordat Dixon voorbij komt kruipen, in het gezelschap van anderen die hun wagen nauwelijks op de baan kunnen houden. Bij ons plenst het nu ook maar op Mulsanne is het nog droog.

De ene na de andere wagen zoekt de pits op om de juiste banden op te halen maar inmiddels is de pacecar ook weer op de baan gekomen. Weer zo’n eindeloze procedure…

Die eindeloze procedure geeft ons wel mooi de tijd om even een hapje te eten. Er zijn diverse eetgelegenheden en ook een prachtig restaurant met uitzicht op het rechte stuk. Maar tenzij je je vakantiegeld in één avond wilt verbrassen is die eetgelegenheid niet aan te raden.

Ondertussen is de race weer van start gegaan en lijkt het erop dat het steeds meer een strijd gaat worden tussen Ferrari en Toyota ook al heeft Peugeot brutaal de leiding genomen tijdens de regenperiode. De 9×8 van de Fransen heeft duidelijk de beste grip op nat wegdek.

Om eens ergens anders te gaan kijken besluiten we naar de Porsche Curves te gaan. We rijden er met de bus heen. Vanaf daar kun je nog een bus nemen naar de bocht van Arnage en vanaf daar kan je door naar Mulsanne. Maar de rij voor de bus naar Arnage is zo lang dat we besluiten het bij Porsche te houden.

Ferrari nummer 51 lijkt de macht te hebben gegrepen. De JOTA heeft na een crash 5 ronden achterstand opgelopen. De Peugeot ligt op meer dan een minuut 2^e, en de Toyota nummer 8 is daar vlak achter derde.

Het is relaxed kijken bij de Porsche Curves terwijl de avond valt. Met Radio Le Mans op de oren en de Le Mans app op de telefoon voor de stand wordt je goed op de hoogte gehouden.

Op de radio slaat John Hindhaugh ineens alarm omdat het weer begint te regenen, bij start-finish en Tertre Rouge. En het is tricky, zo met het invallende duister. Weer berichten van wagens die gespind zijn, weer berichten van langzaam rijdende deelnemers die met slicks onderweg zijn. En 2 minuten later regent het ook bij ons.

Tegenover ons vliegt er iemand van de baan. De wagen schiet rechtdoor net alsof hij de ‘gewone’ weg naar Arnage wil vervolgen in plaats van de Porsche Curves te volgen. Aan de overkant verdwijnt hij in het duister en horen we kabaal van iets wat beton en staal raakt. En dan is het stil. Dat wordt waarschijnlijk een full course yellow en langdurige bergingswerkzaamheden. Maar wat schetst de verbazing: ineens floepen er twee koplampen aan in de hoek waarin de wagen verdween, 2 koplampen die heel rustig langs de grindbak de baan weer opzoeken. De wagen vertrekt weer en gaat ongetwijfeld de pits opzoeken. Tot op heden hebben we geen idee wie het was….

Het loopt ondertussen tegen middernacht. Ik kan merken dat ik niet meer 26 ben toen ik moeiteloos (nou ja….) de nacht over kon slaan. Nu is het toch tijd om even te gaan slapen. We lopen naar ons appartement, drinken nog even wat en gaan slapen. Afspraak, morgenochtend 6:00.

Klokslag 6:00 gaat de wekker, gauw wat eten en weer naar de baan. De app leert ons dat het een gevecht is tussen de Toyota nummer 8 en de Ferrari nummer 51. Cadillac nummer 2 staat op ruim 2 minuten. De rest staat op een ronde of meer. Toyota nummer 7 ligt eruit na een aanrijding in de nacht. De Porsches en de Peugeots liggen inmiddels ook allemaal op achterstand. Cadillac nummer 3 is aan het terugkomen maar met een ronde achterstand lijkt de 4^e plaats het hoogst haalbare. De ActionXpress Cadillac staat ook nog steeds op 17 ronden, net als gisteren toen hij na de reparatie weer vertrok. Zou Jack Aitken goed geslapen hebben?

Bij de Ford chicanes lopen we het circuit weer op. De eerste gang is naar de koffie en het terras aan de binnenzijde van de Dunlop bocht leent zich uitstekend om de laatste dag te beginnen. De tafels lenen zich ook uitstekend om aan te pitten want een paar meter verder ligt een groepje van 4 Britten te tukken.

In de vroegte is het leuk om even de fanzones te bezoeken: er is een filmzone, een concertzone, een familiezone en een retrozone, elk met een bar en eetgelegenheid. De zone die we nu bezoeken is de manufacturer zone waar een aantal deelnemende of potentieel deelnemende merken hun activiteiten laten zien. Zo kun je er een mock-up bewonderen van zowel de Alpine als de BMW hypercar. De Alpine is nieuw, de BMW heeft al een aantal races gereden in de IMSA-series. Vreemd genoeg is Audi ook van de partij terwijl zij er in 2016 voor het laatst bij waren. De stand van Corvette is heel druk bezet terwijl Toyota van zijn stand een Japan promotie heeft gemaakt.

Ook NASCAR heeft een stand neergezet waarin een replica van de Camaro is te zien naast 2 wagens die in de jaren ’70 namens NASCAR aan de 24 uur meededen. Een van de deelnemers toen was Hershell McGriff die een opmerkelijke carrière heeft gehad. Hij won de eerste Carrera Panamericana in 1950, reed de laatste race op Riverside in 1988 en nam in 2018 deel aan zijn voorlopige laatste race, op 90-jarige leeftijd!

In de Village gaan de verkooppunten ook weer open. Als je van modelwagens houdt kan je je hart ophalen. Ik zoek altijd naar boekenstands maar daarvan zijn er dit jaar niet veel. Een stand met tijdschriften van “Le Passion de Le Mans” komt het dichtste bij. De meeste exemplaren zijn in het Frans maar er zitten ook enkele Engelstalige bij. De eigenaar legt uit dat het een Franstalig tijdschrift is dat soms een Engelstalige versie toevoegt. Ze verdienen te weinig verdienen om alle uitgaves in 2 talen uit te geven. Ik koop 2 Engelstalige exemplaren en krijg er een Franstalige gratis bij! “Goed voor je Frans!” zegt de verkoper. Hij heeft gelijk, ik probeer wel zoveel mogelijk in het Frans te doen maar kom er helaas niet altijd uit. Het lezen van zo’n tijdschrift kan helpen!

Terug naar de koers waarin duidelijk wordt dat Ferrari de race naar zich toe aan het trekken is. Het gat met de Toyota wordt steeds kleiner. Giovinazzi draait de duimschroeven aan bij Buemi. Zou het dan toch kunnen?

Het kan! Giovinazzi neemt de leiding over en na de rijderswissel bouwt Alessandro Pierguidi de voorsprong uit. Toyota probeert het nog wel door een andere strategie te volgen maar Ferrari beantwoordt deze move meteen de volgende ronde. Ondertussen gaat het tempo verder omhoog waardoor de Cadillac nummer 2 op een ronde wordt gezet.

Brendon Hartley heeft het stuur van Buemi overgenomen en doet z’n best maar de Ferrari loopt meter voor meter verder weg. Totdat de Ferrari de pits in gaat voor brandstof en banden. Tijdens een stop gaat de motor altijd verplicht uit. En nu blijkt de Ferrari niet te starten!

Casino? Nee, hier staat de organisatie van AF Corse en die zijn wel wat gewend op Le Mans. Het team geeft Pierguidi opdracht om alle systemen te resetten, klusje van 30 seconden.

De Toyota is inmiddels ook binnen geweest en heeft weer een kleine voorsprong als Pierguidi de baan weer opkomt. Maar de Italiaan rijdt met het mes tussen de tanden en dicht snel het gat. Er is korte tijd een fel duel op Hunaudieres en tussen de twee chicanes weet Pierguidi onder luid gejuich weer de leiding te pakken, definitief, zo blijkt.

Als Hartley het stuur overgeeft aan Hirakawa, die de race gaat uitrijden, geeft hij de opdracht mee om zo hard mogelijk te gaan, anders is de race definitief verloren. “En oh ja, het linkerachterwiel blokkeert af en toe tijdens het aanremmen. Let daar op.”

Hirakawa gaat achter Calado aan die voor even het stuur heeft overgenomen van Pierguidi. Een paar ronden lang loopt Hirakawa in. Er komt een grande finale aan!

Nee, toch niet. Want daar staat ineens de Toyota achterstevoren in de bocht bij Arnage. Blokkerend wiel….bij het aanremmen…linksachter.

En daarmee is de grande finale over. Calado geeft het stuur weer over aan Pierguidi die de wagen naar de finish gaat rijden, als dank voor zijn jarenlange trouwe dienst voor AF Corse in de GT klasse.

Ondertussen was me opgevallen dat Radio Le Mans elk uur op het halve uur een zogenaamde milestone opleest, een grootse prestatie in 100 jaar Le Mans. Op suggestie van luisteraars die daarvoor werden beloond met 2 toegangskaarten die op moment van uitgeven al maanden uitverkocht waren. De door F1-quiz opgegeven milestone is nog niet opgelezen maar op zondagmiddag om 14:30 is het zover! Het verhaal van Ickx, de grote achterstand, het cilinderprobleem en de heldenrit van Barth, het wordt allemaal genoemd met als inzender @f1_quiz. Yes! We waren op de radio!

Maar terug naar de race, de laatste stop voor de Ferrari. En weer start de motor niet! En weer geen paniek. Alles resetten en weer verder. Toyota ligt bijna op een ronde. Dus er is geen reden voor paniek. Zou AF Corse ook een Formule 1 team kunnen runnen?

Met een halve ronde voorsprong kan voor AF Corse en Alessandro Pierguidi het grote genieten gaan beginnen. Het laatste kwartier gaat in.

In de spanning vergeet iedereen dat er nog diverse strijdjes worden gestreden. De 2^e en 3^e plaats in de LMP2 liggen nog niet vast. En de Iron Dames proberen nog de 3^e podiumplek te veroveren in de GT AM. Eenieder die nu nog roept dat vrouwen niet kunnen rijden mogen een grote schop onder hun hol ontvangen.

De klok slaat 4 en het is wachten op de Ferrari nummer 51. De 50, die in de nacht na een aanrijding vertraging had opgelopen, wacht ‘m op en samen rijden ze over de finish. Het hele circuit juicht en applaudisseert, Calado, die ook al vele jaren trouwe dienst voor AF Corse beloond ziet worden, is in tranen. Giovinazzi heeft een Formule 1 carrière verloren maar een bijzondere 24 uur van Le Mans gewonnen!

Pierguidi rijdt even over vieren over de finish en de grote verrassing is een feit! Onder luid gejuich beginnen de Ferrari’s aan een ereronde.

Albert Costa, Fabio Scherer en Jakub Smiechowski winnen met Intereuropol de LMP2 klasse. De vreugde van het Poolse team is groot, want het is hun eerste overwinning in de WEC en ze hebben op de valreep een grote slag geslagen: dit weekeinde werd bekend gemaakt dat de LMP2 klasse gaat verdwijnen!

De crasher van het eerste uur, de Action Xpress Cadillac, komt als 17^e over de meet, op 18 ronden achterstand. Ze begonnen hun inhaaljacht met 17 ronden achterstand, een hernieuwde crash van wederom Jack Aitken in wederom de Daytona chicane leverde een extra ronde achterstand op. Waarschijnlijk mag van Aitken de Daytona chicane wel geruimd worden… En iedereen bij Action Xpress zal nog regelmatig denken, “what might have been if…”.

De Chevy Camaro, die een uur in de garage heeft gestaan om een versnellingsbak te wisselen, komt nog een laatste keer een ribbenkast opschuddende herrie maken. En dan komt ook de winnende Corvette van Nicky Catsburg, Ben Keating en Nicolas Varrone voorbij. De wagen die op zaterdagavond nog een paar minuten de garage in verdween en 2 ronden achterstand opliep.

Na het passeren van de laatste wagen gaan de hekken open en kan het publiek bezit van het asfalt nemen. Wij zoeken ook de baan op en lopen met de meute tegen het verkeer vanuit Tertre Rouge naar start-finish.

Daar aangekomen is het een drukte van jewelste onder het podium. De Hypercar rijders worden al gehuldigd. Maar er is ook een grote drukte bij de NASCAR garage. Een blik naar binnen leert ons dat Jimmie Johnson geïnterviewd wordt en de 7-voudig kampioen trekt nog altijd veel bekijks.

Een laatste wandeling door de Village. Het feest is voorbij, de stands worden gesloten, de café’s ruimen op. De laatste drankjes worden verkocht, allemaal alcoholvrij want de organisatie ziet niet graag beschonken bestuurders.

Het is druk richting de uitgang. Het is afgelopen maar het voelt behoorlijk onwerkelijk. Er werd 24 uur lang hard gereden en nu is het plotseling stil. Alleen het gepraat en gejoel van mensen, het getoeter van vuilniswagens en het gekletter van lege glazen en flessen, dat blijft.

We wandelen weer terug naar het appartement. Daarbij passeren we de originele Virage de Maison Blanche, de plek waar Steve McQueen de eerste scene als Michael Delaney speelde. Toen was een geleiderail en een akker het decor, nu camping Bleu Sud.

Er is veel verkeer op de weg naar Arnage, het rijdt minder dan stapvoets want wij passeren te voet iedereen. Blij dat we vandaag nog niet naar huis gaan…

Na een 24 uur race ben je altijd wat gelaten. Er heerst een beetje een sfeer van “OK, wat nu?” Je kunt dan maar het beste een beetje relaxen, beetje eten, wat lezen. Je hebt tenslotte 24 uur aangestaan. Hoe zou dat voor de deelnemers zijn?

Op de campings worden dan altijd nog de overgebleven voorraden opgeknaagd en wordt er vooral veel vuurwerk afgestoken en nog een hoop andere lol getrapt. Deze keer zal het voor ons vooral veel rust zijn. Ook fijn.

Maandag, tijd voor de thuisreis. De dame van wie we het appartement hebben gehuurd vraagt nog uitgebreid naar de belevenissen van de afgelopen 72 uur. Samen bespreken we nog even de mooie en leuke dingen. Want minder mooie en minder leuke dingen waren er toch niet…

Met een laatste goede reis wens en een bezwering er geen ‘course’ van te maken gaan we op weg, met eerst een rit naar de bakker voor lekker brood voor onderweg. Ik neem ook nog even de doos verse macarons mee. Zijn ze thuis gek op.

Na een probleemloze reis rijden we Nederland weer binnen. We zijn slechts een lang weekend weggeweest. Het lijkt echter wel een week. De race in Le Mans is maar 24 uur, maar het is duidelijk veel meer, want Le Mans heeft altijd andere plannen dan je zou verwachten….